Wywłaszczenie nieruchomości – co to znaczy?

Z wywłaszczeniem nieruchomości mamy do czynienia w sytuacji, w której dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu odbiera się nieruchomość lub ogranicza prawo własności/użytkowania wieczystego w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez starostę powiatowego lub wojewodę, a zabierana nieruchomość przeznaczana jest na cele publiczne np. osiedla, szkoły, szpitale itp. Odbywa się to zwykle bez zgody dotychczasowego właściciela / użytkownika wieczystego nieruchomości. Potocznie mówi się o wywłaszczeniu nieruchomości również w odniesieniu do nieruchomości przejętych na rzecz Skarbu Państwa lub gminy na podstawie innych aktów prawnych, np. dekretów. Nie jest to jednak ściśle wywłaszczenie rozumiane jak wyżej.

Ustawy i dekrety, na podstawie których można ubiegać się o zwrot wywłaszczonej nieruchomości

Obecnie można ubiegać się o zwrot nieruchomości wywłaszczonej przez Skarb Państwa na cele publiczne na podstawie następujących ustaw:

– ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r. poz. 64 oraz z 1982 r. poz. 79),

– ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o terenach dla budownictwa domów jednorodzinnych w miastach i osiedlach (Dz. U. poz. 138, z 1961 r. poz. 47 i 159 oraz z 1972 r. poz. 192),

– ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o terenach budowlanych na obszarach wsi (Dz. U. z 1969 r. poz. 216, z 1972 r. poz. 312 oraz z 1985 r. poz. 99),

– art. 22 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1969 r. poz. 159, z 1972 r. poz. 193 oraz z 1974 r. poz. 84),

– ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach (Dz. U. poz. 192, z 1973 r. poz. 282 oraz z 1985 r. poz. 99)

– oraz do nieruchomości wywłaszczonych na rzecz państwowych i spółdzielczych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, jak również do gruntów wywłaszczonych na podstawie odrębnych przepisów w związku z potrzebami Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Uwaga! Nieco inne zasady zwrotu (niż opisane w niniejszym artykule) dotyczą nieruchomości, które nie zostały wywłaszczone w drodze decyzji administracyjnej lub aktu notarialnego, zaś zostały przejęte przez Skarb Państwa na podstawie m. in.:

− dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej oraz przepisy wydane na podstawie tego dekretu,

− dekretu PKWN z 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa,

− dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy,

− ustawy z 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej,

− dekretu z 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich,

− ustawy z 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym.

W przypadku wątpliwości, warto przedstawić swoją sprawę prawnikowi specjalizującemu się w tego typu sprawach, który z łatwością zidentyfikuje tryb przejęcia nieruchomości i pokieruje jakiego rodzaju postępowanie będzie w danej sytuacji odpowiednie.

Kto może wystąpić o zwrot wywłaszczonej nieruchomości

O zwrot nieruchomości mogą ubiegać się byli właściciele, czyli osoby, którym zabrano własność nieruchomości bądź ich spadkobiercy. Wniosek może złożyć nawet jedna osoba, przy czym w takim przypadku zwrotowi może podlegać tylko udział w działce.

 

Kiedy można ubiegać się o zwrot nieruchomości?

O zwrot nieruchomości wywłaszczonej można wnioskować, jeśli dawna nieruchomość lub jej część nie została wykorzystana na cel, który podano w orzeczeniu o wywłaszczeniu nieruchomości/ akcie notarialnym sprzedaży nieruchomości gminie lub Skarbowi Państwa. Należy jednak pamiętać, iż wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości może zostać złożony jedynie w sprawach, w których od dnia uostatecznienia się decyzji o wywłaszczeniu/ aktu sprzedaży nieruchomości nie minęło jeszcze 20 lat (zobacz poniżej).

 

Wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości – jakie dokumenty będą potrzebne

Do przygotowania wniosku o zwrot nieruchomości niezbędne będą następujące dokumenty:

  • postanowienie sądowe o nabyciu spadku lub notarialny akt poświadczenia po byłym właścicielu nieruchomości i ew. wszystkich po zmarłych później jego spadkobiercach,
  • dokument potwierdzający prawo własności do wywłaszczonej nieruchomości na dzień wywłaszczenia,
  • pełnomocnictwo – w przypadku występowania przez pełnomocnika,
  • ostateczna decyzja wywłaszczeniowa lub akt notarialny dokumentujący przejęcie gruntu na rzecz Skarbu Państwa,
  • ewentualne inne dokumenty dot. wywłaszczenia: opinie biegłych, operaty szacunkowe, protokoły rozpraw administracyjnych itd.

Im więcej dokumentów zostanie zgromadzonych i dostarczonych urzędowi prowadzącemu sprawę, tym szybciej powinno zakończyć się postępowanie administracyjne ws. zwrotu nieruchomości.

Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: https://kancelariareprywatyzacyjna.pl/wniosek-o-zwrot-wywlaszczonej-nieruchomosprl-jak-zlozyc-poradnik-krok-po-kroku/

Czy jest jakiś termin na odzyskanie nieruchomości?

Jak zostało już wspomniane powyżej, Usta­wą z dnia 4 kwiet­nia 2019 r. o zmia­nie usta­wy o go­spo­dar­ce nie­ru­cho­mo­ścia­mi (Dz. U. z 2019 r. poz. 801), wprowadzono przepis – obecny art. 136 ust. 7 UGN – któ­ry wskazuje, iż z wnioskiem o zwrot nieruchomości wywłaszczonych można zwracać się w nieprzekraczalnym terminie do 20 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna.

Czy można ubiegać się zwrot części nieruchomości?

Zwrotowi może podlegać zarówno całość, jak i część działki. Możliwość zwrotu dotyczy takiego terenu, który mimo wywłaszczenia na dany cel publiczny (szpital, szkołę, osiedle mieszkaniowe itd.) nie został zagospodarowany lub został zagospodarowany niezgodnie z celem (np. zamiast szpitala powstały ogródki działkowe).

Co ze zwrotem nieruchomości jeśli została sprzedana?

O zwrot nieruchomości można ubiegać się jedynie w sytuacji, gdy nieruchomość ta pozostaje własnością Skarbu Państwa lub gminy. Wraz ze sprzedażą nieruchomości tzw. osobom trzecim uprawnienie zwrotu wygasa z uwagi na wystąpienie tzw. nieodwracalnych skutków prawnych. W takim przypadku warto jednak przedstawić swoją sprawę prawnikowi, gdyż możliwe może okazać się wystąpienie do sądu o odszkodowanie za taką nieruchomość.

Specjalizacja i doświadczenie

Jesteśmy najprawdopodobniej jedynym tego typu podmiotem na Polskim rynku. Naszą zaletę jest ścisła specjalizacja w tej tematyce i pełna obsługa spraw.

W trakcie długoletniej działalności, stworzyliśmy zespół specjalistów z różnych branż, zapewniający kompleksową i skuteczną obsługę naszych klientów. Są wśród nas prawnicy, geodeci, rzeczoznawcy majątkowi, pośrednicy etc.

W przypadku konieczności odnalezienia spadkobierców byłych właścicieli współpracujemy z doświadczonymi detektywami, którzy prowadzą poszukiwania zarówno w kraju jak i za granicą.

Nasi radcy prawni i adwokaci zapewniają pełną obsługę prawną naszych klientów. Istnieje możliwość abyśmy ryzyko postępowania wzięli na siebie i przy współpracy z instytucjami finansowymi sfinansowali całość postępowania, także sądowego.

Nasi pośrednicy pomogą sprzedać nieruchomość po jej odzyskaniu w naturze.

Sprawdź swojego prawnika!

Liczy się specjalizacja, skuteczność i doświadczenie! Jest wielu prawników którzy przyjmą każde zlecenie czyli zajmują się wszystkim i niczym.
Jeżeli Twoje postępowanie trwa już kilka lat i wydaje się Tobie że sprawy nie idą w pozytywnym kierunku sprawdź ile prawnik, którego zatrudniasz, zakończył pozytywnie a ile przegrał spraw w zakresie zwrotów i odszkodowań!

Zazwyczaj prawnicy pobierają wynagrodzenie z góry, lub za poświęcone roboczogodziny, niezależnie od efektów swojej pracy. Wieloletnie postępowanie, nawet przegrane, może z tego powodu być dla Ciebie bardzo drogie. Sprawdź czy prawnik, którego zatrudniasz, pobiera wynagrodzenie TYLKO po pozytywnym zakończeniu postępowania!

Postępowanie rewindykacyjne może się wiązać z wysokimi kosztami! Koszty mogą wynieść nawet kilkaset tysięcy złotych. Zapytaj się prawnika ile będziesz musiał zwrócić gminie „za zwrot” lub ile będzie Ciebie kosztował wpis sądowy. Sprawdź czy prawnik, którego zatrudniasz, w razie potrzeby sfinansuje Twoje postępowanie!